CUMHURİYETİ TOP ATIŞIYLA DUYURAN TAKIM: ANKARAGÜCÜ

Aydınlık gazetesinin köşe yazarlarından Mehmet Akkaya, "Kurtuluş Savaşı'nın gizli işçi örgütü: Ankaragücü" adlı yazıyla Sarı-Lacivertli takımın kuruluş dönemine ait duygusal bir makaleyi kaleme aldı.

İşte o yazı:

Kurtuluş Savaşı'nın gizli işçi örgütü: Ankaragücü

"Mahalle takımında çok ayakkabı yırtmıştım. Fenerbahçeliydim. Ama futbol merakım geride kaldı. Şimdi sadece Milli Takım...

30 Nisan’da 2. Ligde şampiyonluk maçı vardı. 40 yıldan sonra Ankaragücü yeniden şampiyon oldu. Şampiyonluk vesilesiyle meraklandım. Ankaragücü’nün o destansı tarihini, işçi takımı olduğunu öğrendim. Öğrendikçe, geç öğrenmiş olmaktan utandım. Öğrendiklerimin birazını size de aktarayım.

İMALATI HARBİYE’DE FUTBOL TAKIMI

Türkler futbol ile 1875’te tanışırlar. İngilizler; Selanik, İzmir ve İstanbul’da futbol oynamaktadır. Sonra Türk takımları kurulur, futbol ligi oluşur. Ancak 1897’de Abdülhamit, “Kim ki kale kurup top endah ederek tepük oynaya, boynu vurula...” fermanı ile futbolu yasaklar.

4 bin işçinin çalıştığı Tophane Silah Fabrikaları, yani İmalat-ı Harbiye’de 1895’te gizli olarak kurulan Osmanlı Amele Cemiyeti, ilk işçi örgütlerinden biridir ve cemiyetin işçileri, fermanı dinlemez.

Padişah fermanı kalkınca kulüpler kurulur. Rehber-i Sanayigücü, Numune-i Sübyan, Tapa Gençlikspor, Besaletspor, Gayret Gençlik, Ankaragücü’nün temellerini oluşturan amatör takımlar. Ankaragücü’nün kuruluşu 1910 diye bilinse de, temeli 1904’e, bu kulüplere dayanır.

Derken İmalat-ı Harbiye Mektebi öğrencileri, 1910’da Altınörs İdman Yurdu’nu ve Turan Sanatkarangücü’nü kurarlar. Altınörs İdman Yurdu’nun amblemi, yeşil üzerinde altın sarısı örs ve örse doğru altın sarısı çekiç tutan bir eldir. Turan Sanatkarangücü’nin ise ağzında çekiç bulunan bir kumpastır.

İŞÇİLERİN GİZLİ DİRENİŞ ÖRGÜTÜ

İstanbul işgal edilir. İngilizlerin isteği ile Damat Ferit, İmalat-ı Harbiye Tamir Atölyesini, Askerî Usta Mektebini ve Top Dökümhanesini kapatır.

Ancak, İmalat-ı Harbiye Umum Müdürü Selahattin Adil Paşa, Mustafa Kemal Paşa’nın Manastır’dan okul arkadaşıdır ve sık sık gizlice görüşürler. Selahattin Adil Paşa’nın gizli desteği ile futbol devam eder. Ama 1913-1916 arası, Ulusal Kurtuluş Savaşı yıllarıdır ve futbola ara verirler.

İstanbul’da çok sayıda direniş örgütü kurulmuştur o sırada. İngiliz işgaline karşı mücadele eden, Anadolu’ya insan ve silah kaçıran gizli örgütler... Bunlardan biri de “İmalat-ı Harbiye Direniş Örgütü”dür. Selahattin Adil Paşa’nın önderliğindeki bizim işçi futbolculardır bunlar. Talebeler, atölye ve top dökümhane müdürleri, öğretmenler, ustabaşı, usta ve işçilerden oluşan bir teşkilat.

İNGİLİZ KARAKOLLARINA BASKIN

Teşkilat, İngiliz karargâhlarına baskın yapmakta, Anadolu’ya silah ve insan kaçırmaktadır.

Reklamdan sonra devam ediyor 

Baskınlardan biri, üniformalı dolaşıyor diye İngilizlerin tutukladığı İmalatı Harbiye Başhekiminin tutulduğu İngiliz karakoluna yapılır. Karakol basılmış, Başhekim kurtarılmıştır.

Bir başka baskın, kendilerine katılan Gürbüzler İdman Yurdu sporcularının desteği ile İngilizlerin Cibali’de, Fransızların Cinci Meydanı’ndaki depolarına yapılır. Depolardaki top, silah, mermi ve diğer cephaneler, İnebolu üzerinden Ankara’ya gönderilir.

Gizli teşkilat, şehitler de verdi. İngilizlerin futbol kulübüne baskın yaparak götürdükleri yaşlı çaycı Hamdi Baba’yı daha sonra gören olmaz.

İmalat-ı Harbiye örgütünün ele geçirdiği topları sökerek Anadolu’ya ulaştıran Bahriye subayı Mahmut Nedim Bey, İngilizlerin yaptığı ağır işkenceden sonra hayatını kaybeder. Mahmut Nedim Bey, MKE Ankaragücü’nün başarılı kalecisi, Genel Kaptanı ve antrenörü Natık As’ın babasıdır...

Cibali baskınında deşifre olan futbolcu işçiler Ahmet Şefik, Teğmen Hulusi, Muharrem Ali, Süleyman Hüsmen, Topçu Mümtaz, Ali Tunalı, Kerim Fil, mühendis Veli (Eren), Kayserili Mehmet Nuri, Bingazili Osman Nuri, İhsan Ali (Tekvari), Burhanettin ve Cemalettin beyler ile 60 kişi, 1920 Eylül’ünde Anadolu’ya geçerler. Gündüz gizlenir, gece yürürler. Grubun büyük bölümü, yolda hilafetçi kuvvetler ve Rum çetelerle çarpışmada şehit olur.

Ankaragücü, takım olarak Kurtuluş Savaşı’na katılan tek kulüptür. Tüm futbolcular, gönüllü olarak katılmış ve birçok şehit verilmiştir.

CUMHURİYETİ TOP ATIŞIYLA DUYURAN TAKIM

İki kulüp, 1920’lerin başında Ankara’da yeniden kuruluyor. Altınörs İdman Yurdu, adını Anadolu Sanatkarangücü yapar. Turan Sanatkarangücü ise aynı isimle tekrar kurulur.

İki işçi takımı, 29 Ekim 1923’te yeni bir görevle top bataryalarının başına geçer. Cumhuriyet’in ilanını duyururlar top atışlarıyla.

Kulüpler, 1933’te birleşerek Ankaragücü adını alır.

***

O şampiyonluk, sana bin kere helal olsun Ankaragücü!"

Kaynak: aydinlik.com.tr