Site İçi Arama
Gençlerbirliği taraftarı, Taraf-Der üyesi ve Avrupa Taraftarlar Birliği (FSE) Yönetim Kurulu üyesi Başar Yarımoğlu tarafından televizyonda yayınlanan Passolig reklamları hakkında reklamların taraftarları küçük düşürmesi, halkı yanlış bilgilendirmesi ve kişisel verilerin kullanımına aykırılık konularında Reklam Özdenetim Kurulun'a yapılan başvuru sonucunda reklamların mevcut halleriyle yayınlanmamasına karar verildi.
İşte o karar....
Sayın Yarımoğlu,
Kurulumuza iletmiş olduğunuz başvuru karşı tarafın da görüşleri alınarak değerlendirilmiş ve aşağıdaki sonuca varılmıştır; “Passolig “Stad” Passolig “Kahve” reklam filmlerinde, 14.04.2014 tarihi itibari ile futbolda en üst lig ve bir alt ligde mücadele eden spor kulüplerinin müsabakalarının uygulanacağı stadyumlarda geçerli olan elektronik kartın tanıtımı yapılmaktadır.
6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun ve Uygulama Yönetmeliği uyarınca 14.04.2014 tarihi itibari ile futbolda en üst lig ve bir alt ligde mücadele eden spor kulüplerinin müsabakalarının uygulanacağı stadyumlarda elektronik bilet ve elektronik kart sisteminin uygulamaya alındığı, Passolig markasının Kanun kapsamında öngörülen elektronik kart, elektronik bilet ve stadyum geçiş sistemlerinin bütününü teşkil eden E-Bilet Sistemi’nin ortak ticari markası olduğu ve Passolig Kart’ın da, elektronik biletlerin tanımlandığı elektronik kartlar olup, Aktifbank ve Türkiye Futbol Federasyonu’nun ortak ticari markası ile sunulduğu reklamveren tarafından Kurul’a sunulan görüş yazısında açıklanmaktadır.
6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun incelendiğinde, müsabaka öncesinde, esnasında veya sonrasında spor alanları ile bunların çevresinde, taraftarların sürekli veya geçici olarak gruplar halinde bulundukları yerlerde veya müsabakanın yapılacağı yere gidiş ve geliş güzergahlarında şiddet ve düzensizliğin önlenme amacını taşıdığı görülmektedir. Kanunun çıkış noktası sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesi olup gerekli güvenlik önlemlerinin ve koruma tedbirlerinin alınması ile ilgili kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını kapsamaktadır. Kanun ve yönetmelik kapsamında, spor müsabakaları için yeni bir sistemin oluşturulduğu ve böylelikle spor müsabakalarına girişi sağlayacak biletlerin elektronik sistem üzerinden oluşturulacağı, spor müsabakalarına elektronik kart olmadan girilemeyeceği ve elektronik kartların üzerinde bilet sahibinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve fotoğrafının yer alacağı açıkça hüküm altına alınmıştır.
Başvuru konusu reklam filmi mevzuat hükümleri ışığında özdenetim esasları da dikkate alınarak aşağıdaki şekilde değerlendirilmiştir. Passolig “Stad” reklamında, stada kaçak yollardan girmeye çalışan ve meşale sokmaya çalışan taraftar ile Passolig “Kahve” reklamında yer alan ve halka açık bir kahvede meşale yakıp diğer insanların can ve mal güvenliğini tehlikeye atan karakterlerin kullanımı ile henüz Passolig kart almayan taraftarların aşağılanıp küçük düşürüldüğü, şiddete eğimli olarak gösterildikleri ve kötülendikleri yönündeki başvuru değerlendirilmiştir. Reklam filminde, taraftarların, meşalesiz, şiddetsiz, güvenli ortamlarda maç izleyebilmelerini sağlamaya yönelik uygulanmaya başlayan elektronik kartın tanıtılması amaçlanmaktadır.
Kanun dahilinde elektronik kart sistemi ile sporda şiddetin ve düzensizliğin önüne geçilmesi amaçlanmakta yine aynı kanun kapsamında spor alanlarına sokulması yasak maddeler sıralanmaktadır. Reklam filmindeki senaryo değerlendirildiğinde, spor alanlarına sokulması yasak olan maddelerin alınacak güvenlik önlemleri ve denetim ile stadyuma sokulmasının önüne geçileceği ve sadece elektronik sistem dahilindeki kartlarla stadyumlara girişlerin mümkün olabileceği reklamda kullanılan taraftar karakterinin mizah unsurlarına da yer verilerek kanuna aykırı davranışları temsil ettiği şeklinde yorumlanmış olup kanunun yürürlüğe girmesi ile uygulama bulan tedbirler ve denetimler sayesinde olumsuz örneklerin önüne geçileceği mesajı verildiğinden henüz Passolig kart almayan taraftar kitlesinin şiddete eğimli, fanatik oldukları yönünde bir algının oluşmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu nedenlerle reklam filminin senaryosu “Toplumsal Sorumluluk” başlıklı 4üncü ve “Kötüleme” başlıklı 12nci maddelerine aykırı olarak yorumlanmamıştır. Passolig “Kahve” reklam filminin söz düzeninde “Yaa 15 liraymış be!” ve “Her gün çaya kahveye veriyorsun 15 lirayı!” ifadeleri ile tüketicilere kart ücretinin 15 TL olduğu duyurulmaktadır. Passolig kart bedeli ile ilgili açıklamaya reklamın altyazısında yer alan “Passolig kart yıllık e-bilet kullanım bedeli, kartların üzerinde bulunan logolara göre değişiklik göstermektedir.” ifadesiyle yer verildiği görülmektedir. Ancak Passolig Kart ürünü için 15 ve 25 TL olmak üzere iki farklı fiyat uygulamasının bulunduğu, Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor logolu kartların 25 TL olduğu göz önüne alındığında, reklamda ürün bedelinin 15 TL olarak duyurulmuş olması ve fiyatın değişebildiği bilgisine altyazıda yer verilmiş olması yeterli görülmemiştir.
Fiyatların 15 TL ve 25 TL olarak farklılık gösterdiğinin tüketicilerce açıkça algılanacak şekilde dış ses, superpoze/patlangaç ile reklamda yer alması gerekmektedir. Bu nedenle reklam filmindeki kullanım Özdenetim Esasları’nın “Doğruluk” başlıklı 5inci maddesine aykırı olarak değerlendirilmiştir.
Passolig Kart ücretleri kapsamında ayrıca maç bileti başına 2 TL işlem ücreti olduğu konusundaki başvuru ile ilgili olarak reklamveren tarafından, 2 TL’lik işlem ücretinin Kulüpler tarafından karşılanacağı, tüketicilerden 2 TL’lik işlem ücreti alınmayacağı açıklandığından bu durumda tüketicilere yansıtılacak bir ücret olmaması nedeniyle bu bilginin reklamda paylaşılmamasında herhangi bir aykırılık görülmemiştir.
Passolig Kart reklamlarında hem dış ses hem de superpoze ile duyurulan ve Passolig Kart’ın “en özellikli, en ekonomik spor, yaşam, eğlence kartı” olduğu iddiasını içeren ifade ile ilgili olarak reklamveren tarafından Kurul’a kartın özellikleri ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Passolig Kart’ın ön ödemeli kart/banka kartı veya kredi kartı özelliğini içeren elektronik bilet bilgisini taşıyabilen; Aksaray, Düzce, Gaziantep, Kayseri, Kütahya illerinde toplu ulaşım araçlarında geçerli olan, EMV uyumu ile alışverişte de kullanılabilen ve birçok perakende zincirinde indirim ve avantaj sağlayabilen özellikleri bulunduğu açıklanmaktadır. “En ekonomik” olma iddiası ile ilgili olarak ise reklamveren tarafından pazarda bulunan banka kartları ile, bazı kulüplerin taraftarları için bankalarla anlaşarak çıkardıkları taraftar kart yıllık ücretleri Kurul’a sunulmuştur. Ancak pazarda, Passolig Kart’a rakip ürün olarak tanımlanabilecek bir kart olmaması sebebiyle reklamverenin kendi subjektif görüşü olarak yorumlanmış ve kanıtlanmasına gerek görülmediği konusunda görüş oluşturulmuştur.
Reklamverenin kimliğinin belli olmaması konusundaki şikayet değerlendirilmiştir. Reklam filmlerinde altyazı ile “Passolig kart’ın tüm özellikleriyle ilgili detaylı bilgi için lütfen www.passolig.com.tr internet sitesini ziyaret ediniz.” bilgisinin paylaşıldığı görülmektedir. Reklam filmlerinde tüketiciye yeni bir ürünün tanıtıldığı görülmekte ve tanıtımı yapılan ürüne tüketiciler başvuru yoluyla ulaşabilmektedir. Başvuruların yapılması ve detaylı bilgi alınabilmesi amacıyla reklamverenin reklam filmlerine altyazı eklediği ve altyazıda da açıkça www.passolig.com.tr internet sitesine yönlendirme bulunduğu görülmektedir. Tüketiciler internet sitesine girdiklerinde ana sayfanın en altında açıkça yer verilen Aktifbank’ın logosu ile birlikte ayrıca Türkiye Futbol Federasyonu’nun da logosunu görebilmektedir. Tüketicilerin bu bilgiye reklamda yönlendirildikleri internet sitesinden kolayca ulaşabiliyor olması nedeniyle reklam filminde reklamverenin kimliğinin yer almaması Özdenetim Esasları’nın “Reklamın Kimliği” başlıklı 10uncu maddesine aykırı olarak değerlendirilmemiştir.
Reklam filmlerinde tüketicilerden T.C. kimlik numaralarının istenmesinin ve elektronik kart oluşturmak amacıyla alınan kişisel bilgilerin Türkiye Futbol Federasyonu’nun değil de Aktifbank A.Ş.’nin veri tabanında tutulmasının hukuka aykırılık teşkil ettiği konusundaki başvuru ile ilgili olarak ise reklamveren kart başvuruları kapsamında T.C. kimlik numarasının alınmasının zorunlu olduğunun, 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un “Spor alanlarının güvenlik ve düzenine ilişkin tedbirler” başlıklı 5inci Maddesinin 4üncü Fıkrasında T.C. kimlik numarasının elektronik kart üzerinde bulunacağı ve Uygulama Yönetmeliğinin 21. Maddesinin 3üncü Fıkrasının a bendinde; “Elektronik kart üzerinde kişilerin adı,soyadı, T.C. kimlik numarası ve fotoğrafının bulunması zorunludur.” ibaresiyle açıklandığı belirtmiştir. 6222 sayılı Kanun’un 5inci maddesinin 11inci fıkrasında; “..Elektronik kart oluşturmak amacıyla alınacak kişisel bilgiler federasyon bünyesinde oluşturulan merkezi veri tabanında tutulur. Bu veri tabanı Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı erişimine açıktır.” denilmekte ve devamında “... Federasyonlar bu fıkra kapsamında belirtilen yetkilerini kısmen veya tamamen üçüncü kişilere devredebilir” hükmü yer almaktadır. Elektronik kart uygulaması ile ilgili olarak Kanun’da Türkiye Futbol Federasyonu’na verilmiş olan yetki ile Futbol Federasyonu, söz konusu kişisel bilgileri toplamaya ve veritabanında tutmaya yetkili olmakla birlikte yine Kanun gereği Federasyon bu yetkiyi üçüncü kişilere devredilebilmektedir. Türkiye Futbol Federasyonu, kanunla yetkilendirilmiş bir kurum olarak, bu yetkilerini Aktifbank’a devretmiş olduğu reklamveren tarafından açıklanmıştır. Aktifbank, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu gereğince sır saklama yükümlülüğünün bulunduğunu ve yine Bankacılık Kanunu’nun 76.maddesi gereği “... Bankaların; kimliklerini ve vergi numaralarını belgelemeyen müşterileri adına mevduat, katılım fonu, kredi ve her ne ad adı altında olsun hesap açmaları, sözleşme düzenlemeleri, havale ve kambiyo hizmetleri ile diğer bankacılık ve mali hizmetleri vermeleri yasaktır.” hükmüne paralel T.C. kimlik numarası da dahil bilgileri temin etmek ve bunları saklamakla yükümlü olduklarını belirtmektedir. Mevzuat ışığında yapılan Kurul değerlendirmesinde, Aktifbank tarafından, Passolig Kartı vereceği tüketicilerden T.C. kimlik numaralarını talep etmesi ve elektronik kart oluşturmak amacıyla alınacak kişisel bilgileri federasyonun verdiği yetki dahilinde kendi veri tabanında tutmasında bir aykırılık olmadığı sonucuna varılmıştır.
“Passolig “Stad” reklam filminde, güvenlik görevlisi ve taraftar karakterlerin arasında geçen “T.C. kimlik numaranı biliyor musun?” – “Biliyorum tabii, her yere veriyorum.” şeklindeki diyalog T.C. kimlik numarasının her yere verilebileceği izlenimi yaratması açısından sakıncalı bulunmuştur. Oysa ki, kişisel veri toplarken toplanan veriyi korumak için gerekli kurallara ve düzenleyici yasalara uygun davranılmalı ve tüketiciler nezdinde de yaşanabilecek olumsuz örneklerin önüne geçilmesi için kişisel verilerin hangi durumlarda paylaşılması gerektiği konusunda tüketicilerin bilinçlendirilmeleri gerekmektedir. Fakat reklamda yer alan ifade ile T.C. kimlik numarasının her yere verilebileceği şeklinde tüketicilerin yanlış yönlendirildiği görüşüne varılmış ve reklamdaki kullanım, “Verinin Korunması ve Kişilik Haklarına Saygı” başlıklı Özdenetim Esasları’na aykırı olarak değerlendirilmiştir.” Kurul görüşü reklamverene iletilmiş, reklam filmlerinde gerekli düzeltmeler yapılmadıkça bu hali ile yayınlanmaması istenmiştir.
Bilgilerinize sunar,
Reklam Özdenetim Kurulu'na göstermiş olduğunuz ilgiye teşekkür ederiz.
Saygılarımızla,
Reklam Özdenetim Kurulu
Okuyucuların Tercihi
Copyleft 2015 - klasspor.com. "İnsan beyninin ürettiği hiçbirşey bize ait değildir." Klasspor editörleri ya da yazarları tarafından üretilmiş tüm haberleri, yazıları, fotoğrafları ve videoları sormadan, kaynak göstermeden kullanabilirsiniz.Kaynak gösterirseniz o sizin güzelliğiniz olur. Göstermeyene küfür, gösterene teşekkür etmiyoruz.
klasspor.com basın meslek ilkelerine uymaya söz vermiştir.
Sitemizde yapılan tüm yorumlardan yazarları mesuldür. Boşuna hukuki süreç yaşamamak için biz kontrol etmeye çalışıyoruz ancak gerekli durumlarda IP adresleri "Aman tanıdıktır" diye düşünülmeden savcılara verilebilir.
